Szanowny Panie Premierze,
w związku z coraz częstszymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi oraz trwającym sezonem powodziowym w Polsce, apelujemy o pilne wdrożenie skutecznych działań na rzecz ochrony zwierząt hodowlanych w sytuacjach kryzysowych.
Doświadczenia ostatnich lat, zarówno w kraju, jak i w całej Europie, pokazują, że katastrofy klimatyczne powodują nie tylko dotkliwe straty dla społeczności lokalnych, lecz także niewyobrażalne cierpienie milionów zwierząt, które pozostają bez możliwości ewakuacji. W przypadku ferm przemysłowych oznacza to często dramatyczne sceny: zwierzęta uwięzione w klatkach, bez możliwości ucieczki, ginące w wodzie lub ogniu. Ich skutkiem są również ogromne straty materialne i ekonomiczne. Taki stan rzeczy pozostaje w sprzeczności z wartościami i zobowiązaniami państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz z krajowym prawem, które uznaje zwierzęta za istoty czujące (Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, Dz.U. 2023 poz. 1580.).
Fundacje Compassion in World Farming Polska oraz Czarna Owca Pana Kota jako organizacje zajmujące się dobrostanem zwierząt przedstawiły zestaw rekomendacji, które mogą stać się podstawą do stworzenia skutecznego, ogólnopolskiego planu zabezpieczenia zwierząt hodowlanych w obliczu powodzi, pożarów i innych klęsk naturalnych:
- Wyodrębnienie zwierząt od mienia
Uznanie zwierząt w systemie zarządzania kryzysowego za kategorię odrębną od mienia, z uwagi na ich specyficzne potrzeby biologiczne i zdolność do cierpienia. Takie podejście pozwoli na rzeczywiste uwzględnienie dobrostanu zwierząt w planowaniu kryzysowym oraz pozwoli na dotrzymanie punktu pierwszego art.1 ust 2 u.o.z („Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę”).
- Systemy wczesnego ostrzegania
Opracowanie i wdrożenie systemów wczesnego ostrzegania dla hodowców zwierząt o zbliżających się zagrożeniach, takich jak powodzie, pożary czy fale upałów. Systemy te powinny zapewniać odpowiedni czas na podjęcie działań ratunkowych, w tym ewakuację zwierząt i zabezpieczenie mienia.
- Jednolite ramy prawne i plany ewakuacji na poziomie krajowym i lokalnym
Stworzenie jednolitych, minimalnych krajowych ram prawnych dla planowania kryzysowego w zakresie zabezpieczenia i ewakuacji zwierząt gospodarskich, które jasno określą obowiązki instytucji, procedury oraz podstawowe zasady reagowania. Na ich podstawie należy wprowadzić obowiązkowe plany ewakuacji zwierząt na poziomie województw, powiatów i gmin. Plany lokalne powinny obejmować m.in. rejestry zwierząt, scenariusze reagowania na różne typy zagrożeń, zasady organizacji transportu, opieki weterynaryjnej oraz listę bezpiecznych miejsc docelowych dla ewakuowanych zwierząt.
- Odejście od hodowli klatkowej i przemysłowej przy finansowym wsparciu rolników
Wspieranie rolników finansowo w odchodzeniu od hodowli klatkowej i przemysłowej, która znacznie utrudnia ewakuację zwierząt i zwiększa ich cierpienie podczas klęsk. Przemysłowy chów uniemożliwia szybkie reagowanie i przenoszenie zwierząt w bezpieczne miejsca.
- Szkolenia dla służb ratowniczych i jednostek zarządzania kryzysowego
Szkolenia w zakresie ewakuacji, zabezpieczenia i transportu zwierząt gospodarskich. Programy szkoleniowe powinny uwzględniać specyfikę pracy ze zwierzętami, w tym szczegółowe wytyczne dotyczące potrzebnej im wody, paszy i opieki podczas sytuacji nadzwyczajnych. Powinny w nich zostać wskazane konkretne jednostki zarządzania kryzysowego odpowiedzialne za zapewnienie powyższych.
- Obowiązkowe plany kryzysowe dla ferm i zakładów utrzymujących zwierzęta
Wprowadzenie wymogu opracowania planów postępowania kryzysowego przez wszystkie gospodarstwa i zakłady utrzymujące zwierzęta hodowlane z ustalonymi odgórnie minimalnymi wytycznymi - podobnie jak w przypadku obowiązkowych planów bezpieczeństwa w szkołach czy szpitalach. Takie plany powinny zawierać procedury ewakuacji, zabezpieczenia zwierząt, zapewnienia im wody, paszy, opieki weterynaryjnej oraz współpracy ze służbami ratunkowymi w sytuacjach nadzwyczajnych.
- Zakup sprzętu przystosowanego do transportu i ratunku zwierząt
Wyposażenie służb ratunkowych w sprzęt przystosowany do transportu i ratowania zwierząt hodowlanych, w tym odpowiednie pojazdy, urządzenia zabezpieczające oraz środki pierwszej pomocy.
- Zbieranie danych o zwierzętach podczas katastrof
Zobowiązanie służb publicznych (np. straży pożarnej, policji, władz samorządowych) do zbierania danych o działaniach podjętych na rzecz zwierząt podczas katastrof klimatycznych, w celu monitorowania sytuacji i doskonalenia procedur.
- Rozpowszechnienie rolnictwa regeneracyjnego jako element zapobiegawczy w walce z kryzysem klimatycznym
Aby ograniczyć emisje i skutki katastrof klimatycznych, potrzebne jest stopniowe odchodzenie od hodowli przemysłowej na rzecz niskoemisyjnego, regeneracyjnego rolnictwa zapewniającego wysoki dobrostan zwierząt. Takie systemy zmniejszają cierpienie zwierząt podczas klęsk i wzmacniają odporność produkcji żywności.
- Zmiana diety jako element budowania odporności na klęski klimatyczne
Zwiększenie udziału białka roślinnego w diecie Polaków poprzez zmiany w zamówieniach publicznych (szkoły, szpitale), kampanie zdrowotne oraz stopniowe odchodzenie od finansowego wspierania ferm przemysłowych na rzecz agroekologii. Więcej diet roślinnych oznacza mniejszy nacisk na intensywną produkcję zwierzęcą, a to nie tylko ogranicza emisje napędzające zmiany klimatu, ale też zmniejsza liczbę zwierząt narażonych na śmierć i cierpienie podczas powodzi, pożarów i innych klęsk. W efekcie cały system żywnościowy staje się odporniejszy na kryzysy klimatyczne, co przekłada się na większe bezpieczeństwo żywnościowe społeczeństwa.
Jesteśmy przekonani, że włączenie powyższych postulatów do polityki kryzysowej Polski wzmocni bezpieczeństwo żywnościowe, poprawi ochronę gospodarstw i przyczyni się do ograniczenia strat ekonomicznych.
Apelujemy o zorganizowanie dyskusji na temat rekomendacji między przedstawicielami fundacji Compassion in World Farming Polska i Czarna Owca Pana Kota oraz Panem Premierem lub innymi wskazanymi przedstawicielami rządu. W obliczu nadchodzących zagrożeń pogodowych wierzymy, że szybka reakcja jest kluczowa.
Z wyrazami szacunku,
Twoje imię i nazwisko oraz pozostałe podpisy pod petycją
